تحلیل هندسی جنبشی عناصر ساختاری کوه کمر حاجی(شمال غرب بیرجند ـ شرق ایران)

منطقه مورد مطالعه در شرق ایران و در زون زمین درز سیستان قرار دارد. این منطقه با مساحت80 کیلومتر مربع در محدوده کوه کمر حاجی در شمال غرب بیرجند واقع شده است. ساختارهای اصلی موجود در منطقه شامل: گسله ها با سازوکار مختلف، چین خوردگی ها، دوپشته ها می باشند که ساختارهای مرتبط با آنها نظیر ساخت پهنه سه گوش ، ساخت بالارانده و... نیز مشاهده می شود. دوپشته های محدوده مورد مطالعه روند شرقی ـ غربی دارند که به موازات سیستم گسل شکرآب هستند. گسل شکرآب یک گسل معکوس با مولفه چپگرد است که در جنوب منطقه در حد کوه و دشت واقع شده است و جزء یکی از شاخه های انتهایی گسل نهبندان به حساب می آید. دوپشته های موجود در منطقه از پهلو و از سمت شرق به سمت غرب بر روی همدیگر قرار گرفته اند. در راستای عمود بر ساختارهای دوپشته، ساخت گلواره وجود دارد که باعث برخاستگی هر چه بیشتر واحدهای مرکزی ساخت دوپشته نسبت به واحدهای کناری شده است. در منطقه پلکان ها، روند شمال غرب ـ جنوب شرق دارند. آنها دارای سازوکار امتدادلغز چپگرد همراه با مولفه راندگی هستند. سکو های موجود غیر افقی بوده و دارای روند شرقی ـ غربی می باشند و عمدتا سازوکار راندگی با مولفه چپگرد دارند. با توجه به سازوکار سکوها، جهت انتقال به سمت غرب می باشد و از آنجا که جهت جوان شدن پلکان ها بر روی فرادیواره پلکان های قبلی است (به عبارتی جهت جوان شدن به سمت پس بوم است)، تشکیل دوپشته ها از مدل breack-back پیروی می کند. این مدل در آزمایشگاه تکتونیک تجربی همراه با ساختارهای در ارتباط با آن به نمایش در آمد. بر اساس نتایج حاصل از مطالعه روند های مختلف کوتاه شدگی مانند روند عمود بر محورهای چین خوردگی های (t1-t5)، راستای قرارگیری دوپشته ها و تغییرات تنش دیرین ، دو مرحله دگرشکلی بدست آمد. محور ?3 کرنش، در مرحله اول دگرشکلی براساس تحلیل درزه های مزدوج n42,00، به کمک درزه های کششی n40,07 و به کمک سطح محوری چین ها n38,14 بدست آمد. مقدار کوتاه شدگی بدست آمده از موازنه ی مقاطع رسم شده بر روی چین های دارای روند محوری شمال غرب ـ جنوب شرق، 46/41 درصد است. در این مرحله واحدهای سخت تر ائوسن دچارراندگی شمال شرق ـ جنوب غرب و واحد های شکل پذیرتر آن، دچار چین خوردگی شده اند بطوری که محورهای چین خوردگی های (t1-t5) دارای روند شمال غرب ـ جنوب شرق هستند. محور ?3 کرنش، در مرحله دوم دگرشکلی براساس تحلیل درزه های مزدوج n83,02، به کمک درزه های کششی n84,00 و به کمک راستای قرارگیری دوپشته ها به کمک تصاویر ماهواره ای، n90e بدست آمد. مقدار کوتاه شدگی بدست آمده در این مرحله از دگرشکلی بر اساس بازگرداندن مقطع شرقی ـ غربی رسم شده در راستای دوپشته ها30/20 درصد و مقدار لغزش در امتداد سکوها 2640متر می باشد.